Site icon KursKuny.pl

Wszystko o walucie: kuna chorwacka (HRK)

kursfunta-admin

Naszym rodakom Chorwacja kojarzy się głównie z pięknymi plażami nad Adriatykiem i wakacyjnym wypoczynkiem. Turystyka oczywiście jest ważnym elementem gospodarki tego kraju. Trzeba jednak pamiętać, że chorwacki wzrost gospodarczy z ostatnich 20 lat stanowi nie tylko zasługę zagranicznych turystów. Pomimo swojej niewielkiej populacji, Chorwacja to ciekawy obszar ekspansji dla polskich firm i przedsiębiorstw z innych krajów UE. Zagraniczni przedsiębiorcy wykorzystują m.in. stały kurs chorwackiej kuny względem euro. Takie powiązanie kursowe to nie jedyna ciekawa cecha waluty z Chorwacji. Dlatego postanowiliśmy przygotować opis kuny, który uwzględnia również ciekawe wiadomości dotyczące chorwackiej historii i ekonomii.

Symbol oraz podział waluty chorwackiej

W międzynarodowym formacie ISO 4217, kuna nosi oznaczenie „HRK”. Na terenie Chorwacji dość często można spotkać również łatwe do rozszyfrowania oznaczenie „kn”. Swój skrót („lp”) posiada też podjednostka kuny, czyli chorwacka lipa. Na jedną kunę składa się 100 lip. Warto wspomnieć, że obydwa słowa (zarówno „kuna” jak i „lipa”) mają identyczne znaczenie w języku chorwackim oraz polskim. Wiele osób może zastanawiać się, dlaczego chorwacką walutę nazwano tak samo, jak zwinne zwierzę z rodziny łasicowatych. Odpowiedź na to pytanie jest stosunkowo prosta. W czasach średniowiecza, na terenie Chorwacji skóry kun stanowiły środek płatniczy zastępujący metalowy pieniądz. Z czasem jedna kuna stała się swoistą miarą wartości w obrocie handlowym (równą 2% lub 4% grzywny srebra). Nawiązująca do odległej historii nazwa współczesnej chorwackiej waluty, ma jeszcze dwa uzasadnienia. Po pierwsze, biegnąca kuna znajduje się w herbie Sławonii, czyli jednej z chorwackich krain historycznych. Po drugie, podobny wizerunek kuny w biegu, wybijano na wczesnych monetach z terenu dzisiejszej Chorwacji.

Jeszcze ciekawsze jest uzasadnienie nazwy „lipa” w odniesieniu do podjednostki chorwackiej waluty. W czasach panowania Habsburgów na terenie Chorwacji, popularnym zwyczajem było sadzenie lip blisko placów handlowych. Podobny zwyczaj był również widoczny na terenie innych państw bałkańskich. Narodowy Bank Chorwacji wskazuje również na częstą obecność lipy w chorwackim folklorze jako uzasadnienie wyboru niecodziennej nazwy dla jednej setnej kuny.

Wymień, wyślij kuny chorwackie

Po obejrzeniu współczesnych chorwackich monet, bez problemu znajdziemy nawiązania do obydwu historycznych nazw. Na awersie monet o nominale 1 kuny, 2 kun i 5 kun, dobrze widoczne jest przedstawienie biegnącej kuny. Awers monet o wartości 1 lipy, 2 lip, 5 lip, 10 lip, 20 lip i 50 lip przedstawia z kolei gałązkę lipy (patrz poniższa grafika). Bardziej zróżnicowane są wzory widoczne na rewersie monet. Znajdziemy tutaj:

Wszystkie wymienione zwierzęta oraz rośliny oczywiście występują na terenie Chorwacji. Monety przedstawiające kukurydzę (1 lipa) oraz pęd winorośli (2 lipy), rzadko można już spotkać w obiegu. Przyczyną jest niska siła nabywcza wspomnianych monet i brak nowych emisji począwszy od 2009 r.

 

Na chorwackich banknotach nie znajdziemy motywów przyrodniczych (patrz poniżej). Papierowe pieniądze prezentują natomiast postacie zasłużone dla historii Chorwacji oraz elementy tamtejszej architektury. Prezentowane poniżej banknoty nie wyglądają szczególnie nowocześnie, gdyż ich projekt pochodzi z początku lat 90 – tych. Narodowy Bank Chorwacji ze względu na zamiar rychłego przyjęcia euro, nie myśli o wprowadzeniu nowych banknotów. Na razie z obiegu wycofano niektóre banknoty (5 kun, 10 kun, 20 kun, 50 kun, 100 kun i 200 kun) należące do pierwszej serii (1993 r.). Posiadała ona najgorsze zabezpieczenia.

Ze względu na swoją niewielką wartość, rzadko używany jest banknot o nominale 5 kun (patrz pierwsza poniższa grafika). Przedstawia on Petara Zrinskiego i Frana Krsto Frankopana, czyli dwóch przywódców antyhabsburskiego spisku z XVII wieku. Na pozostałych chorwackich banknotach zobaczymy między innymi:

Polityka chorwackich władz sugeruje, że aktualne banknoty (należące do serii z 2014 r.), mogą będą ostatnimi wyemitowanymi przed przyjęciem europejskiej waluty.

 

Historia waluty chorwackiej

W poprzednim rozdziale już wspominaliśmy o średniowiecznych monetach, na których pojawiała się biegnąca kuna. Poniżej prezentujemy jeden z właśnie takich metalowych pieniędzy. Jest to tak zwany „banovac” (bański denar). W czasie wybijania tych monet (XIII wiek/XIV wiek), chorwaccy władcy (banowie) pozostawali w zależności od Królestwa Węgier. Koniec piętnastego wieku przyniósł ekspansję Turków Osmańskich na tereny dzisiejszej Chorwacji, a nieco później (w 1527 r.) wspomniany obszar dostał się pod kontrolę Habsburgów. Ta zależność przetrwała aż do 1918 roku.

 

Monarchii Habsburskiej do końca XVII wieku ostatecznie udało się wyprzeć Imperium Osmańskie z obszaru dzisiejszej Chorwacji. To oznaczało, że Chorwaci muszą używać wyłącznie pieniędzy narzuconych przez Habsburgów. Poniżej przedstawiamy przykład takiej habsburskiej monety, czyli talar austriacki z 1727 roku.

 

Wiek osiemnasty przyniósł chorwackie przebudzenie narodowe. Chęć utworzenia własnego państwa (niezależnego od Węgrów i Austriaków), przejawiała się również w sferze ekonomicznej. W 1848 roku, chorwacki ban i hrabia Josip Jelačić  (przedstawiony na współczesnym banknocie 20 kun), wybił lokalną monetę (patrz poniżej), która szybko została zakazana przez Austriaków jako przejaw dążeń niepodległościowych. W 1868 roku Chorwacja zyskała bardzo ograniczoną autonomię jako część Austro – Węgier. Takie rozwiązanie oczywiście nie zadowalało lokalnych działaczy niepodległościowych (np. Ante Starčevicia przedstawionego na współczesnym banknocie 1000 kun).

Chorwaci dopiero w 1918 r. doczekali się końca panowania Habsburgów i braku zależności od Węgrów. Zmiany polityczne wywołane porażką Austro – Węgier w I wojnie światowej, nie skutkowały jednak utworzeniem niezależnego chorwackiego państwa. Tereny dzisiejszej Chorwacji weszły bowiem w skład Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (tzw. Królestwa SHS). Nowe państwo oczywiście emitowało swoją własną monetę (dinara). Poniżej prezentujemy bardzo ładny banknot dziesięciodinarowy z 1920 r.

Wymień, wyślij kuny chorwackie

Realia życia we wspólnym wielonarodowym państwie, szybko rozczarowały Chorwatów. Okazało się bowiem, że Serbowie chcą pełnić wiodącą rolę pod względem politycznym i gospodarczym. Jednym z przejawów tych dążeń była zmiana nazwy Królestwa SHS na Jugosławię w 1929 roku. Po zamachu na posła Stjepana Radića (patrz obecny banknot 200 kun), król Aleksander I zawiesił konstytucję i wprowadził autorytarne rządy (zakazując m.in. działania partii politycznych). W odpowiedzi nasiliła się działalność chorwackich nacjonalistów z ruchu ustaszów. Sytuację dodatkowo zaognił udany zamach na króla Aleksandra I (1934 r.). W kolejnych latach Jugosławia znajdowała się pod mocnym naciskiem III Rzeszy oraz faszystowskich Włoch. W 1939 r. rząd z Belgradu został zmuszony do przyznania Chorwatom autonomii i utworzenia tzw. Banowiny Chorwacji.

Wkroczenie wojsk III Rzeszy oraz Włoch na teren ówczesnej Jugosławii (wiosną 1941 roku), stanowiło dla ustaszy doskonałą okazję do powołania własnego państwa. Faszyzujący nacjonaliści chorwaccy z poparciem Niemców utworzyli Niepodległe Państwo Chorwackie. Ten marionetkowy twór kierowany przez Ante Pavelicia, był pozbawiony faktycznej niezależności, ale posiadał własną walutę. Zyskała ona nazwę kuny chorwackiej. Poniżej prezentujemy banknot o nominale 1000 kun z 1943 r. Okres funkcjonowania Niepodległego Państwa Chorwackiego bardzo ponuro zapisał się w historii ze względu na masowe ludobójstwo, w trakcie którego z ręki Chorwatów zginęło 350 000 ludzi (głównie Serbów, Żydów i Romów). Właśnie dlatego wprowadzenie kuny jako nowej waluty, pięćdziesiąt lat później wzbudziło ożywioną dyskusję.

 

Po zajęciu terenu dzisiejszej Chorwacji przez komunistycznych partyzantów Josipa Broza „Tity”, stało się jasne, że Chorwaci nie będą żyli w ramach odrębnego państwa. Komunistyczne władze włączyły ziemie chorwackie do Federacyjnej Ludowej Republiki Jugosławii. Taka zmiana oczywiście wiązała się z wymianą pieniędzy. Nową walutą stał się dinar jugosłowiański o wartości 40 kun. Poniżej przedstawiamy banknot o nominale 500 dinarów pochodzący z 1946 roku. Przedstawia on komunistycznego partyzanta.

 

Ludowa Republika Chorwacji (od 1963 r. Socjalistyczna Republika Chorwacji) aż od 1991 r. pozostawała częścią składową państwa rządzonego przez komunistów. Trzeba jednak przyznać, że Chorwaci w porównaniu z Polakami cieszyli się większym zakresem swobód (dotyczących np. wyjazdów zagranicznych) i wyższym standardem życia. Władze Jugosławii w ramach prozachodniej polityki próbowały nawet utrzymywać stały kurs dinara względem dolara amerykańskiego, co oczywiście nie spotkało się z entuzjazmem rosyjskich komunistów. Pomimo niezłej sytuacji gospodarczej, jak na kraj z bloku wschodniego, około miliona obywateli Jugosławii (w tym również Chorwatów), wyjechało do pracy za granicą.

Wymień, wyślij kuny chorwackie

Jugosłowiańska gospodarka doświadczała dwóch głównych problemów. Mowa o wysokim bezrobociu oraz stosunkowo wysokiej inflacji (zwykle przekraczającej 10% rocznie). Kolejne dewaluacje dinara (z 1952 roku, 1954 roku oraz 1961 roku), skutkowały wzrostem kosztów zakupu zagranicznych towarów i powiększały deficyt handlowy. Ogromna dewaluacja dinara (o 317%) miała miejsce w 1965 roku. Po tej operacji wycofano stare banknoty i zastąpiono je nowymi, które podobnie jak poprzednie posiadały napisy w różnych językach (m.in. serbskim i chorwackim). Poniżej prezentujemy banknot z 1968 roku, na którym został pokazany robotnik.

Wzrost cen w Jugosławii nasilił się po kryzysie naftowym. Ten inflacyjny proces skutkował wzrostem wewnętrznych napięć. W odpowiedzi na uaktywnienie się separatyzmów, władze zaczęły prowadzić bardziej restrykcyjną politykę m.in. wobec Chorwatów. Kolejnym problemem chwiejącego się państwa był poziom zadłużenia zagranicznego, które pomiędzy 1961 r. i 1981 r. wzrosło około dwudziestokrotnie. Wzrost zadłużenia był jednym z czynników powodujących osłabienie dinara. Władze w Belgradzie próbowały ratować kurs waluty poprzez kolejne urzędowe interwencje. Warto wspomnieć, że po 1973 r. kurs dinara nie był już „sztywno” powiązany z dolarem.

W momencie śmierci schorowanego „Tito” Broza (1980 r.) kondycja jugosłowiańskiej gospodarki była już tak zła, że nie mogły jej zatuszować kolejne pożyczki. Po zgonie byłego partyzanckiego dowódcy stało się jasne, że rosnące nacjonalizmy wcześniej czy później rozsadzą federacyjny kraj z niewydolną gospodarką. Podobnie jak w przypadku PRL-u, podejmowane próby reform nie mogły naprawić gospodarki, która była trwale niewydolna. Szczególną motywację do odłączenia się od Jugosławii, miały kraje związkowe znajdujące się w lepszej sytuacji gospodarczej, aniżeli pozostała część federacji. Mowa o Chorwacji oraz Słowenii.

Wymień, wyślij kuny chorwackie

Chorwaci wykorzystali upadek starego systemu politycznego i gospodarczego do przeprowadzenia wolnych wyborów w 1990 r. Chorwackie referendum z 1991 r. nie pozostawiło wątpliwości, że większość obywateli chce się uniezależnić od wpływów z Belgradu. W tym przełomowym okresie, rozpoczęła się wymiana ostatnich jugosłowiańskich dinarów (patrz poniższa grafika).

 

Pod koniec 1991 r. miała miejsce masowa wymiana dinarów jugosłowiańskich na dinary chorwackie (patrz poniższa grafika). Nowa waluta miała mieć taką samą wartość jak poprzednia (wymiana w stosunku 1:1) i od razu została powiązana z kursem marki niemieckiej (1 marka niemiecka = 55 dinarów chorwackich).

Dinar chorwacki od początku był traktowany jako waluta przejściowa na czas budowy fundamentów gospodarki kapitalistycznej. Władze przewidywały szybki spadek wartości prowizorycznej waluty. Skala inflacji osiągnęła jednak nieoczekiwany poziom na wskutek wojny o niepodległość Chorwacji. Ten konflikt trwający od 1991 r. do 1995 r. skutkował śmiercią około dwudziestu tysięcy Chorwatów i koniecznością przesiedlenia około 200 000 obywateli. Warto również wspomnieć o spadku krajowego PKB wynoszącym aż 21% i 180 000 zniszczonych domów oraz lokali.

Chorwackie władze jeszcze przed zakończeniem konfliktu zbrojnego z Serbią, postanowiły zastąpić praktycznie bezwartościowego dinara nową jednostką monetarną (kuną). O skali deprecjacji dinara chorwackiego świadczy fakt, że pod koniec maja 1994 r. wymieniano go w proporcji 1:1000 (1000 dinarów = 1 kuna). Decyzję o zmianie waluty podjęto, gdy władzom udało się względnie opanować szalejącą inflację. Pozytywny skutek powiązania dinara chorwackiego z marką niemiecką zadecydował o tym, że na podobne rozwiązanie zdecydowano się w przypadku nowej kuny.

Sukces planu stabilizacyjnego zdeterminował dalszą przyszłość Chorwacji. Warto wspomnieć, że w tym samym czasie (lata 1992 – 1994), Serbia pogrążyła się w rekordowej hiperinflacji. Chorwacki plan zakładał ograniczenie wydatków państwowych, utrzymanie powiązania kursowego z marką niemiecką, liberalizację obrotu walutowego, urealnienie cen urzędowych i kontrolę inflacyjnego wzrostu płac. W 1994 r. inflacja spadła do poziomu około 110%, a jej późniejszy poziom nigdy nie przekroczył 10% rocznie (patrz pierwszy poniższy wykres).

 

Stabilizacja chorwackich cen stworzyła dobre warunki do wzrostu gospodarczego i odbudowy kraju. Poza niewielką recesją z 1999 roku (patrz powyższy wykres), lata 1996 – 2008 upłynęły pod znakiem wzrostu gospodarczego wynoszącego przynajmniej 2,0%. Rozwój kraju oprócz turystyki stymulowały m.in. inwestycje publiczne i prosperujące stocznie. Szczególnie dobry dla chorwackiej gospodarki był okres od 2002 r. do 2007 r. W tym czasie kuna nadal była powiązana kursowo z inną walutą. Ze względu na przyjęcie euro przez Niemcy, to właśnie europejska waluta zastąpiła markę w roli „kursowej kotwicy”. Poniższy wykres pokazuje, że chorwackim władzom monetarnym w latach 2006 – 2017 udało się utrzymać kurs EUR/HRK pomiędzy 7,1 kuny oraz 7,7 kuny za 1 euro. Wahania kursowe nie były zatem bardzo duże.

Stabilizacja gospodarcza w połączeniu z odsunięciem od władzy kontrowersyjnego prezydenta Franjo Tuđmana i wydaniem zbrodniarzy wojennych z lat 1991 – 1995, sprawiła że Chorwaci mogli myśleć o przystąpieniu do Unii Europejskiej. Akcesja Chorwacji do UE (1 lipiec 2013 r.) opóźniła się ze względu na światowy kryzys gospodarczy i wewnętrzne problemy wspólnoty (dotyczące m.in. tzw. krajów PIGS – Portugalii, Grecji, Hiszpanii oraz Włoch). Spore znaczenie miały również gospodarcze trudności samej Chorwacji, która bardzo mocno odczuła skutki światowego kryzysu gospodarczego. Dane Banku Światowego wskazują, że w 2009 r. chorwacka gospodarka skurczyła się o 7,4%. Ujemne tempo rocznych zmian PKB (od -0,3% do -2,2%) notowano aż do 2015 r. Ogromnym problemem stało się bezrobocie przekraczające 50% w grupie młodych obywateli. W takich kryzysowych warunkach, nawet interwencje chorwackiego banku centralnego nie mogły zapobiec osłabieniu kuny względem euro (patrz poniższy wykres).

Wymień, wyślij kuny chorwackie

Lata 2015 – 2016 przyniosły znaczącą poprawę sytuacji chorwackiej gospodarki, która urosła o 2,2% (2015 r.) oraz 3,0% (2016 r.). W tym samym czasie miał również miejsce spadek stopy bezrobocia wśród Chorwatów (2014 r. – 17,3%, 2016 r. – 13,1%). Oprócz relatywnie wysokiego bezrobocia, problemem Chorwacji wciąż pozostaje poziom zadłużenia państwa. To zadłużenie sektora publicznego przez lata dekoniunktury gospodarczej (2009 r. – 2014 r.), aż dwukrotnie urosło w relacji do PKB. Pod koniec 2016 r. chorwacki dług publiczny wynosił aż 83% PKB. Prognozowany wynik na koniec 2017 r. był niewiele niższy. Taka sytuacja bardzo zmniejsza szanse Chorwacji na szybkie przyjęcie euro. Obecny chorwacki rząd jest pozytywnie nastawiony do tematu zastąpienia kuny, ale najpierw musi się uporać z problemem zadłużenia. Warto przypomnieć, że jednym z kryteriów przyjęcia europejskiej waluty jest dług publiczny nieprzekraczający 60% PKB.

Emitent, wartość emisji i zasięg obowiązywania waluty HRK

W ramach wcześniejszego rozdziału nie pisaliśmy zbyt wiele o chorwackim banku centralnym. Warto uzupełnić tę lukę, gdyż wspomniana instytucja należy do Europejskiego Systemu Banków Centralnych. Narodowy Bank Chorwacji z pewnością nie może się pochwalić bardzo długą historią. Ze względu na wcześniejszy brak niezależnej chorwackiej państwowości, bank centralny Chorwacji powstał dopiero w 1990 r. (wraz z przyjęciem konstytucji). Wcześniej rolę banku centralnego dla Chorwatów pełniły instytucje działające w ramach Monarchii Austro – Węgierskiej, Królestwa SHS, Królestwa Jugosławii, Niepodległego Państwa Chorwackiego i Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii.

Narodowy Bank Chorwacji już na wstępie musiał sobie poradzić z wprowadzeniem nowej waluty (dinara chorwackiego), wysoką inflacją oraz wymianą dinarów na stabilne kuny. Zdławienie wysokiej inflacji na początku lat 90 – tych, pozostaje jednym z największych sukcesów opisywanej instytucji. Jej niezależność zwiększyła się po pełnej demokratyzacji kraju przypadającej na pierwszą połowę minionej dekady.

Na czele Narodowego Banku Chorwacji stoi prezes wspierany przez zastępcę oraz sześciu członków zarządu. To właśnie do zarządu należy podejmowanie strategicznych decyzji dotyczących polityki monetarnej. Oprócz podejmowania działań w zakresie zmiany stóp procentowych lub interwencji na rynku walutowym, Narodowy Bank Chorwacji zajmuje się też nadzorem nad emisją pieniądza i rynkiem finansowym. Warto także wspomnieć o działalności analitycznej oraz gromadzeniu aktualnych informacji gospodarczych. W ramach tej ostatniej funkcji, Narodowy Bank Chorwacji publikuje dane dotyczące podaży krajowego pieniądza. Zgodnie z szacunkami wspomnianej instytucji, agregat pieniężny M3 dotyczący kuny chorwackiej, pod koniec listopada 2017 r. wynosił 259,7 mld kun (ok. 145,4 mld zł). Taki wynik uwzględnia między innymi gotówkę w obiegu oraz depozyty bankowe. Według danych NBP, analogiczny wynik dla polskiego złotego (z końca listopada 2017 r.) to 1,30 bln zł.

Ogromna dysproporcja podaży pieniądza dotycząca Polski oraz Chorwacji jest pochodną wielkości obydwu gospodarek i różnicy potencjału demograficznego. Według danych Banku Światowego z 2016 roku, nasz kraj był 23 największą gospodarką globu i posiadał nominalną wartość PKB na poziomie 471 mld USD. Analogiczny wynik Chorwacji wynosił zaledwie 51 mld USD. Wspomniane państwo w zestawieniu Banku Światowego z 2016 roku, zajęło dopiero 78 miejsce na 217 klasyfikowanych krajów. Warto dodać, że obydwa analizowane kraje (Polska i Chorwacja) posiadają dość zbliżony poziom PKB per capita. Kluczowa różnica dotyczy liczby ludności. W Chorwacji obecnie mieszka mniej więcej 4,2 mln osób. Kuna należy zatem do europejskich walut o niewielkiej liczbie użytkowników.

Polityka monetarna emitenta HRK

W ramach swojej polityki monetarnej, Narodowy Bank Chorwacji musi zwracać uwagę na kurs EUR/HRK oraz tzw. kryteria konwergencji ze Strefą Euro. Te kryteria są ważne, gdyż wśród wiodących polityków istnieje konsensus co do możliwie szybkiego przyjęcia unijnej waluty. Dla banku centralnego istotny musi być też wzrost gospodarczy, bo Chorwacja jeszcze nie odrobiła strat, które były związane z długim okresem recesji. Prognozy Chorwackiego Banku Narodowego wskazują, że w najbliższych kwartałach będzie możliwość dalszej poprawy statystyk dotyczących łącznego PKB. Wspomniana instytucja spodziewa się stabilizacji tempa wzrostu gospodarczego na poziomie około 3,0% w całym 2018 roku. To wynik nieco gorszy od dynamiki PKB z drugiej połowy 2017 roku, ale można go uznać za względnie dobry.

Według oficjalnych prognoz, stabilnemu wzrostowi gospodarczemu w Chorwacji będzie towarzyszyć niska inflacja. Po deflacyjnym epizodzie z 2016 roku i późniejszym szybkim wzroście cen (patrz drugi poniższy wykres), stopa inflacji ma się ustabilizować na poziomie około 1,0% rocznie. To wartość znacznie niższa od celu inflacyjnego, który przyjął np. Narodowy Bank Polski. Warto jednak zwrócić uwagę, że chorwacki bank centralny w odróżnieniu od swoich odpowiedników z innych krajów UE, nie stosuje strategii bezpośredniego celu inflacyjnego. Nadrzędnym celem polityki monetarnej jest utrzymanie niskiej inflacji i stabilnego kursu EUR/HRK (ważnego dla branży turystycznej, kredytobiorców oraz eksporterów). Przy pomocy kontrolowanych zmian kursu kuny, Narodowy Bank Chorwacji może wpływać na poziom inflacji oraz dynamikę PKB. Właśnie dlatego to interwencje na rynku walutowym, a nie zmiany stopy procentowej, stanowią główny instrument, poprzez który chorwacki bank centralny wpływa na gospodarkę.

 

W nawiązaniu do chorwackich stóp procentowych warto wspomnieć, że obecnie (tzn. na początku stycznia 2018 r.), główna stopa wynosi 2,50%. Poniższy wykres pokazuje, że w przypadku Chorwacji mieliśmy do czynienia z długookresowym cyklem obniżania głównej stopy procentowej. Jeszcze w 2010 r. ta stawka wynosiła 9,0%. Jej stopniowe obniżki stanowiły element pobudzania wzrostu gospodarczego i dostosowywania polityki monetarnej do działań Europejskiego Banku Centralnego. Po ewentualnym przystąpieniu Chorwacji do Strefy Euro, Narodowy Bank Chorwacji nie będzie musiał się już zajmować stabilizacją kuny, ale równocześnie straci możliwość prowadzenia autonomicznej polityki monetarnej. Decyzje dotyczące np. stóp procentowych będą bowiem zapadały w głównej siedzibie Europejskiego Banku Centralnego. To argument, który wskazują przeciwnicy przystąpienia Chorwacji do Strefy Euro.

 

Specyfika i znaczenie waluty chorwackiej na rynku FOREX

Na podstawie samego rozmiaru chorwackiej gospodarki można wnioskować, że kuna nie jest ważną walutą w ujęciu międzynarodowym. Potwierdzają to dane Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS – Bank of International Settlements). Wspomniana instytucja w kwietniu 2016 r. (jak zwykle co trzy lata), badała udział poszczególnych walut w obrotach międzynarodowego rynku walutowego (FOREX). Po wykonaniu odpowiednich obliczeń okazało się, że udział kuny w wartości obrotów na rynku FOREX nie zbliżył się do 0,1%. Podobna sytuacja dotyczyła również poprzednich badanych lat (2001 rok, 2004 rok, 2007 rok, 2010 rok i 2013 rok). Wyższe wyniki odnotowały nawet tak egzotyczne waluty jak na przykład peruwiański sol oraz peso kolumbijskie.

Wymień, wyślij kuny chorwackie

Złotemu również jest daleko do liderów rynku FOREX (patrz poniższa tabela). Znaczenie polskiej waluty trzeba jednak określić jako wiele większe (w stosunku do kuny). Według danych BIS, udział złotego w wartości FOREX-u wyglądał następująco:

Wydaje się, że kuna ma jeszcze mniejsze szanse niż złoty na zwiększenie swojego znaczenia na FOREX-ie. Wynika to m.in. z wysokiego stopnia euroizacji chorwackiej gospodarki. W obecnej sytuacji można już uznać, że Chorwacja de facto posiada dwie waluty (kunę oraz euro). Jak podaje Chorwacki Bank Narodowy, depozyty wyrażone w walutach obcych (głównie euro) stanowią aż 80% środków przechowywanych przez lokalne banki. Euro odgrywa również ogromną rolę w przypadku kredytowania gospodarstw domowych i firm oraz działalności branży turystycznej. Można spodziewać się, że rola euro w Chorwacji nadal będzie rosła, bo stabilny kurs EUR/HRK skłania do wyboru europejskiej waluty (postrzeganej przez Chorwatów jako pewniejsza niż kuna).

Znaczenie HRK i PLN na rynku FOREX (2001 r. – 2016 r.)
Waluta

↓

 2001 r. 2004 r. 2007 r. 2010 r. 2013 r. 2016 r.
Wartościowy udział danej waluty w obrotach FOREX-u
Dolar amerykański (USD) 90% 88% 86% 85% 87% 88%
Euro (EUR) 38% 37% 37% 39% 33% 31%
Jen (JPY) 24% 21% 17% 19% 23% 22%
Funt brytyjski (GBP) 13% 16% 15% 13% 12% 13%
Dolar australijski (AUD) 4% 6% 7% 8% 9% 7%
Dolar kanadyjski (CAD) 4% 4% 4% 5% 5% 5%
Frank szwajcarski (CHF) 6% 6% 7% 6% 5% 5%
Juan renminbi (CNY) 0% 0% 0% 1% 2% 4%
Korona szwedzka (SEK) 2% 2% 3% 2% 2% 2%
Dolar nowozelandzki (NZD) 1% 1% 2% 2% 2% 2%
Kuna chorwacka (HRK) 0% 0% 0% 0% 0% 0%
Złoty polski (PLN) 0% 0% 1% 1% 1% 1%

Źródło: opracowanie Kurencja.com na podstawie danych Banku Rozrachunków Międzynarodowych (raport Triennial Central Bank Survey z 2016 r.)

Notowania waluty chorwackiej oraz jej zmienność

Na jednym z wcześniej prezentowanych wykresów sprawdzaliśmy, jak wyglądały notowania kuny względem euro. Teraz warto przeprowadzić podobną analizę dla pary walutowej kuna – złoty. Notowaniami chorwackiej waluty względem złotego są zainteresowani między innymi turyści oraz przedsiębiorcy działający na terenie Bałkanów. Takie osoby i firmy raczej nie muszą obawiać się sporych wahań kuny wobec złotego (patrz poniższy wykres). W latach 2013 – 2017 maksymalne poziomy kursu PLN/HRK wynosiły około 1,68 oraz 1,89. Notowania kuny wobec złotego stabilizuje polityka chorwackiego banku centralnego. Tak jak już pisaliśmy, wspomniana instytucja dba o stabilność kuny względem euro. Polski złoty również cechuje się niewielką zmiennością kursową wobec EUR, co jest efektem powiązań gospodarczych, a nie polityki Narodowego Banku Polskiego. Dzięki tym wzajemnym zależnościom, kuna jest stabilna kursowo również względem złotego. To ważna wiadomość dla osób i firm, które nie chcą lub nie mogą rozliczać się za chorwackie towary i usługi przy pomocy euro. Warto pamiętać, że kontrahenci z Chorwacji nie są zobligowani przez przepisy do przyjmowania płatność w EUR.

Ciekawostki

Czytelników może zaciekawić między innymi to, że:

Wymień, wyślij kuny chorwackie

Exit mobile version